Những cách quảng cáo thuốc lá rầm rộ trên các pano, áp phích, đài, báo, tivi… hầu như không xuất hiện. Thay vào đó là các cách quảng cáo tinh vi hơn: trưng bày nhiều sản phẩm của một hãng thuốc, trưng bày lẫn với bánh, kẹo… Thạc sĩ Lê Thị Thanh Hương, Đại học Y tế Công cộng (Hà Nội) cho biết, việc quảng cáo, khuyến mại tại các điểm bán lẻ là một trong các điểm bị vi phạm phổ biến. Đáng để ý dù đã nâng mức xử phạt từ năm 2011 nhưng mà tình hình vẫn không có chiều hướng giảm. >> Xem thêm: hướng dẫn cai thuốc lá hiệu quả. Điều tra thực trạng vi phạm quảng cáo, khuyến mại thuốc lá trong năm 2013 cho thấy, 100% các điểm được quan sát đều vi phạm quy định cấm trưng bày quá một bao/tút/hộp thuốc lá của một nhãn hiệu. Bên cạnh đó, con số này ở các đợt điều tra những năm trước đó là hơn 90%. Theo thạc sĩ Hương, cách trưng bày này tạo thành các điểm quảng cáo hấp dẫn, dễ nhận biết tại điểm bán. Điều này vô tình kích thích hành vi mua và bắt đầu dùng thuốc ở thanh thiếu niên. Nó cũng tạo ấn tượng rằng thuốc lá không phải là một sản phẩm độc hại, việc sử dụng thuốc là được chấp nhận về mặt xã hội và khiến giới trẻ bị lôi cuốn. Bên cạnh đó, việc trưng bày này cũng làm những người đã cai thuốc có nguy cơ tái nghiện, gợi nhớ tới ham muốn hút thuốc trở lại ở các người đang cố gắng bỏ. Bên cạnh đó, tỷ trọng điểm bán vi phạm đồng thời quy định cấm quảng cáo và khuyến mại thuốc lá tăng từ 29% năm 2009 lên gần 36% vào năm 2011, tỷ lệ điểm bán kinh doanh thuốc lá gói nhỏ hơn 20 điếu cũng tăng từ 20% lên 33%… Xem thêm: thầy nghị “Các nghiên cứu trên thế giới đã chỉ ra rằng những hoạt động quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá làm tăng mức tiêu thụ và sử dụng thuốc lá. Bởi vậy, cần giám sát chặt và ngặn chặn những hình thức quảng cáo, khuyến mại thuốc lá trá hình”, thạc sĩ Lê Thị Thanh Hương, giáo viên Trường Đại học Y tế công cộng, nhấn mạnh. Luật phòng chống tác hại thuốc lá bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1/5 cũng quy định cấm tiếp thị thuốc lá trực tiếp đến người tiêu dùng dưới mọi cách thức. Sắp tới việc trưng bày quá một bao/tút/hộp của cùng một nhãn hàng có thể bị phạt từ 500 nghìn đồng đến hai triệu đồng. Theo thạc sĩ Hương, cần phải tăng cường công tác tuyền truyền, nâng cao nhận thức về Luật phòng chống tác hại thuốc lá cho cộng đồng. Hiện giờ, ngay nhiều cán bộ lãnh đạo, thậm chí những thanh tra viên liên quan đến công tác phòng chống tác hại thuốc lá cũng chưa hiểu rõ nội dung của luật. Điều tra cho thấy, đa phần chủ cửa hàng bán lẻ chưa biết tới luật. Trong khi, việc xử lý người sử dụng thuốc tại địa điểm có biển cấm cũng không hề đơn giản. Năm 2005, VN đã có Nghị định 45 quy định xử phạt hành chính các hành vi hút thuốc lá nơi cộng cộng. Từ 1/1/2010, hành vi này thậm chí bị xử phạt 50.000-100.000 đồng. Tuy nhiên, thực tế số người bị xử phạt chỉ đếm trên đầu ngón tay vì "không có ai đi phạt". Để Luật thực sự có hiệu lực, Chương trình phòng chống tác hại thuốc lá quốc gia, Bộ Y tế đã triển khai nhiều hoạt động truyền thông, phổ biến luật. Đặc biệt, Chương trình sẽ thành lập những đoàn thanh tra liên bộ giám sát vị trí công cộng, những địa điểm không được phép hút thuốc lá, cũng như giám sát các điểm bán lẻ thuốc lá.
