Thách thức lớn nhất trong vòng 5 năm nữa vẫn là vấn đề năng lượng Phối hợp chặt chẽ giữa các ngành; nâng cao hiệu quả thu hút đầu tư; phát triển dây chuyền công nghệ nhằm tăng hiệu quả sản xuất và giảm tiêu hao năng lượng…,đó là những giải pháp nhằm cân đối nhu cầu và khả năng cung ứng của ngành năng lượng trong năm 2012 nói riêng và giai đoạn 2011-2015 nói chung. Nguy cơ thiếu hụt năng lượng Theo ông Vũ Quang Nam – Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN), năm 2011, máy phát điện 3 pha lượng dầu thô khai thác đạt 15 triệu tấn, tăng 0,2% so với năm 2010; sản lượng khí thiên nhiên đạt khoảng 8,9 tỷ m3. Đến năm 2012, để đáp ứng đủ nhu cầu trong nước, sản lượng dầu thô khai thác dự kiến đạt khoảng 15,81 triệu tấn (trong đó khoảng 1,1 triệu tấn là khai thác ở các mỏ nước ngoài), khí thiên nhiên đạt khoảng 9 tỷ m3. Ông Vũ Mạnh Hùng – Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Than – Khoáng sản Việt Nam (Vinacomin) cho biết thêm, năm 2011, sản lượng than sạch toàn tập đoàn khai thác được ước đạt 47,8 triệu tấn, tăng 4% so với năm 2010. Dự kiến, máy phát điện 3 pha cũ đến năm 2015, sản lượng than sạch khai thác phải đạt mức 55 triệu tấn, bên cạnh đó cũng phải nhập khẩu than thì mới đủ cho nhu cầu sử dụng trong nước. Riêng đối với ngành Điện, ông Phạm Lê Thanh – Tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết: Năm 2011, lượng điện sản xuất và nhập khẩu toàn hệ thống ước đạt 108,751 tỷ kWh, đã đáp ứng đủ nhu cầu điện cho đời sống và sản xuất. Năm 2012, EVN đã chuẩn bị nhiều giải pháp nhằm đảm bảo cung ứng điện, tuy nhiên, năm 2012 sẽ có trục trặc về cung ứng khí khi PVN chỉ có thể cung ứng khoảng 5,7 tỷ m3 khí cho điện (trong khi đó nhu cầu khí vào khoảng 6,6 tỷ m3). Lượng thiếu hụt khoảng 800 triệu m3 khí, tương đương 4,2 tỷ kWh điện sẽ phải chạy dầu để bù vào. Đánh giá về khả năng cung ứng năng lượng thời gian tới, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải cho rằng: \“Sắp tới dầu thô cũng phải khai thác từ nước ngoài, các sản phẩm xăng dầu sản xuất trong nước hiện cũng chỉ đáp ứng được khoảng trên 30% tiêu thụ trong nước, phần còn lại phải nhập khẩu. Than cũng phải nhập khẩu. Khí cho sản xuất điện cũng thiếu. Như vậy, thách thức lớn nhất trong vòng 5 năm nữa vẫn là vấn đề năng lượng”. Gỡ khó cho năng lượng Với vai trò là nguồn nhiên liệu không thể thiếu cho phát triển kinh tế, làm sao để \“gỡ khó” cho ngành năng lượng là điều hết sức quan trọng. Theo Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải: Trong năm 2012 nói riêng và giai đoạn 2011-2015 nói chung, các tập đoàn phải nâng cao hơn nữa khả năng phối hợp với nhau để đảm bảo cung ứng đủ năng lượng cho nền kinh tế. Cụ thể, PVN phải ưu tiên tối đa việc cung cấp khí cho sản xuất điện, sau đó mới tính đến việc thực hiện các nhiệm vụ khác. Bên cạnh đó ngành điện cũng phải có kế hoạch cụ thể về lượng khí cần cung ứng, tránh trường hợp nhu cầu thực tế vượt xa so với yêu cầu dự kiến cần cung cấp. Năm 2011, lượng điện tiêu dùng nội dùng nội địa chỉ tăng 9,34% - đây là con số thấp so với mức 12-14% của giai đoạn trước. Đặc biệt, hệ số đàn hồi của điện so với GDP chỉ vào khoảng 1,62 - đã giảm đáng kể so với mức 2,1 của giai đoạn trước. Đây là kết quả rất đáng mừng. Tuy nhiên, hiện nay, theo thống kê, khả năng tiết kiệm năng lượng tại tất cả các ngành sản xuất của nước ta còn rất lớn (vào khoảng 10-40% tùy từng ngành). Chính vì vậy, việc nâng cao hiệu suất sử dụng năng lượng cũng là vấn đề được Phó Thủ tướng hết sức nhấn mạnh: \“Việc giảm hệ số đàn hồi về tiêu thụ điện xuống còn khoảng 1,6 so với mức 2,1 trước đây là con số đáng ghi nhận, tuy nhiên, nếu so với các nước khác thì vẫn tương đối cao. Do đó, đối với các ngành sản xuất cần phải đẩy mạnh việc nâng cao công nghệ để giảm hệ số đàn hồi xuống thấp hơn nữa, từ đó giảm gánh nặng cho ngành năng lượng”. Đầu tư cho các dự án năng lượng cũng là vấn đề cần được quan tâm giải quyết trong giai đoạn tới. Với nguồn vốn khổng lồ cho các dự án năng lượng (chỉ tính riêng vốn cho ngành điện 10-20 năm tới cần khoảng 50 tỷ USD), cần từng bước \“thị trường hóa” giá năng lượng nhằm thu hút đầu tư, phát triển ngành năng lượng đáp ứng nhu cầu phát triển của nền kinh tế. Cũng để giải bài toán khó cho ngành năng lượng, chuẩn bị sẵn sàng cho giai đoạn phải nhập khẩu một số sản phẩm năng lượng đang đến rất gần, Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng cho biết: Dù năm 2015 Việt Nam mới phải nhập khẩu than do nguồn cung thiếu trong nước, nhưng thực tế không phải có nhu cầu hay có tiền là có thể nhập khẩu được ngay bởi vì nhập khẩu than là việc không hề đơn giản. Để giá máy phát điện 3 pha cũ giải quyết vấn đề này, năm 2009, Bộ Công Thương đã lập ban chỉ đạo về vấn đề nhập khẩu than do một Thứ trưởng làm Trưởng ban với sự tham gia của các Bộ, ngành, EVN, Vinacomin. Ban chỉ đạo đã khảo sát nhu cầu, đồng thời liên hệ với một số nhà cung cấp như Australia, Indonesia và đã chuẩn bị sẵn sàng cho việc phải nhập than. Về vấn đề cung cấp khí cho phát điện, Bộ Công Thương sẽ chỉ đạo các Tập đoàn nhằm đảm bảo mục tiêu ưu tiên hàng đầu là cấp khí cho sản xuất điện
