Tập thư giãn là tập luyện cho đầu óc thanh tú, ý thức thoải mái, sáng suốt, cơ bắp được buông lỏng. Trong các cách luyện tập của y học cổ truyền, đây là một phương pháp cơ bản, rất hiệu quả trong phòng chữa bệnh và nâng cao sức khỏe. Theo y khoa cựu truyền, việc tập thư giãn phối hợp với luyện thở giúp phòng và giảm được một số bệnh mãn tính như cơn hen phế quản, cải thiện chức năng hô hấp cho người già hoặc có bệnh phổi kinh niên, hạ được áp huyết, giúp ngủ tốt hơn. Mỗi lần tập khoảng 30 phút, ngày tập 1 lần vào sáng sớm hoặc buổi tối trước khi đi ngủ. Dưới đây là một số phương pháp tập thư giãn đơn giản: Chuẩn bị Đại tiểu tiện trước khi tập tành. Không tập lúc quá đói, quá no, lúc say rượu, bia. Chọn chỗ tập yên tĩnh, thoáng mát, không khí trong sạch, mùa đông không tập ở chỗ gió lùa. Nới rộng quần áo (nên mặc áo quần ngủ). phong thái tập phải thoải mái và dễ chịu nhất, nét mặt tươi, hiền hòa, mắt nhắm nhẹ, mồm khép tự nhiên. Có nhiều phong thái tập dượt nhưng người mới tập có thể ứng dụng các phong độ sau: - Nằm: Nằm ngửa trên giường. Đầu đặt trên gối (cao hay thấp tùy lề thói và bệnh tật, tỉ dụ người hen, bệnh phổi mạn tính nên nằm đầu cao...). Hai tay duỗi xuôi sát thân người, bàn tay để thiên nhiên cạnh đùi hoặc úp trên 2 gai chậu hay đặt lên bụng dưới. Hai chân duỗi thẳng tự nhiên, gót chân sát vào nhau, bàn chân xòe ra 2 bên tự nhiên; hoặc 2 chân bắt chéo lên nhau, bàn chân nọ gác lên bàn chân kia. Có thể nằm nghiêng (thường nằm nghiêng về bên phải thì dễ chịu hơn). Đầu gối cao vừa phải. Tay phải để ngửa trên gối ngang với mắt, cách nách 1 nắm tay; tay trái cánh tay để trên người, bàn tay úp lên hông hoặc đùi. Chân dưới (phải) duỗi thiên nhiên, chân trên co lại để lên chân dưới; đầu gối chạm giường, bàn chân gác lên ống chân. - Ngồi ghế: Bàn chân để đồng thời, vừa sát đất, khoảng cách rộng bằng vai. Thân người thẳng góc với đùi, ngực không ưỡn, lưng không gù, có thể tựa thân vào ghế. Đầu ngay ngắn, có thể tựa vào ghế ở phong độ ngồi ngả ra sau. Bàn tay úp lên đầu gối hoặc 2 tay nắm vào nhau để ở bụng dưới. Nếu ngồi ghế bành, 2 tay có thể đặt xuôi úp lên tay vịn ghế bành. Tiến hành tập Có 2 cách tập thường dùng: Cách 1: Làm thư giãn theo 3 đường. Tự hình dung 3 đường như sau: - Đường 1: Từ đỉnh đầu đến 2 bên mặt, đến 2 bên cổ, đến vai, đến cánh tay, đến cẳng tay, đến bàn tay và đến ngón tay. - Đường 2: Từ đỉnh đầu qua mắt, qua phía trước cổ, đến ngực, đến bụng, đến đùi, đến ống chân, đến bàn chân và ngón chân. - Đường 3: Từ đỉnh đầu xuống gáy, xuống dọc 2 bên thăn lưng, xuống dây lưng, qua mông đến đùi, đến khoeo chân, đến cẳng chân, đến gót và ngón chân. Cách làm: Ở tư thế chuẩn bị, hít thở đều, êm, nhẹ, hơi sâu. Hít vào và nghĩ thầm về từng đoạn của đường 1; lúc thở ra thì tự ra lệnh cho vùng đó buông lỏng. Tuần tự buông lỏng từng đoạn đến hết đường 1 rồi đường 2 và đường 3. Có thể làm như vậy 3 lần. ví dụ: Để làm giãn đường 1, hít vào nghĩ về đỉnh đầu, thở ra tự ra lệnh cho vùng đỉnh đầu thả lỏng, sau đó hít vào nghĩ về mắt. Thở ra buông lỏng các cơ ở mặt. Cứ tiếp tục như vậy cho đến hết đường 1, 2, 3. Cách 2: Làm hao hao như cách 1; nhưng không thư giãn theo 3 đường mà theo từng vùng: mặt, cổ, tay phải, tay trái, ngực, bụng, lưng, chân phải, chân trái. Lưu ý: - Khi đã tập được liên tục 1- 2 tháng, mỗi hơi thở có thể làm giãn liên tiếp nhiều vùng (ví dụ, cùng 1 hơi thở, ra lệnh cho cả tay và chân cùng giãn). Tuy nhiên, người mới tập chưa hội tụ được thì không nên gộp các vùng vì như thế mục đích tập để thanh thoát sẽ không đạt. - Trong khi tập, nét mặt tươi mặc nhiên, mắt nhắm thiên nhiên, miệng khép, toàn thân buông lỏng, chỉ nên chú ý theo dõi hơi thở, người không thấy mệt mỏi choáng váng, thân được yên tĩnh.
