Về thôn Lại Tân, xã Phú Mậu, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế, ai cũng dặn nên ghé nhà ông Trưởng thôn Võ Văn Kèn…Tổ trưởng từ khi 22 tuổi Ông Kèn đã “vác tù và hàng tổng” từ năm 1976 ở tổ 21, phường Vĩ Dạ, TP Huế khi mới 22 tuổi. Không tín nhiệm sao được, vì lúc ấy ông học hết lớp 7 còn dân trong tổ, già trẻ hầu hết đều mù chữ… Thấm thoắt từ đó đến nay, ông Kèn liên tục làm Tổ trưởng – Trưởng thôn đã 38 năm. Ở thôn định cư dân vạn đò Lại Tân, chưa ai uy tín hơn ông Trưởng thôn “gừng càng già càng cay” này. Ngồi đợi hơi lâu, ông Kèn mới ra phân trần: “Ông thông cảm. Tôi đánh cá suốt đêm, sáng về ngủ gà ngủ gật”. Thì ra ông Trưởng thôn đêm làm việc nhà, ngày “vác tù và”, thật đáng nể. Ông kể: “Sinh ra trên sông nước, gia đình tôi bốn đời vạn đò lênh đênh, nhưng mình may mắn được cha mẹ cho đi học tới lớp 7”. Thôn Lại Tân được thành lập ngày 10/9/2010 có 337 hộ với 2.890 khẩu, trước đây sống lênh đênh trên những con đò ở các phường Kim Long, Vĩ Dạ, Phú Bình, Phú Hiệp (TP Huế). ông Võ Văn Kèn. Tại thôn định cư, mỗi căn hộ liền kề có đến 2 – 3 gia đình anh, em sống chung, dễ xảy ra mâu thuẫn. Đôi lúc đã nửa đêm, gia đình sinh chuyện, khi thì vợ, khi thì chồng đến tìm Trưởng thôn. Ông cũng phải “chạy” sang hòa giải, chưa xong việc thì sáng hôm sau làm tiếp. Có đến bốn đời sống ở vạn đò, nên ông hiểu rất rõ con người nơi đây. Họ đều hiền lành chất phác, chỉ vì nghèo khó, thiếu học, nên dễ nảy sinh nhiêu khê, rắc rối. Đến những chuyện vợ chồng riêng tư, “cơm không lành canh chẳng ngọt” cũng “cầu cứu” ông Trưởng thôn. Mọi chuyện bất hòa, gây rối, trộm cắp ông đều ngăn chặn, kịp thời giải quyết. Các tệ nạn xã hội (trộm cắp, đánh nhau) ở Lại Tân nay giảm hơn 90%. Đang ngồi với tôi, ông Kèn quay sang một cụ già, hỏi: “Hồi đêm, thằng con bác quậy phải không?”. “Dạ, nó say xỉn, đá thúng đụng nia!”. “Đã say thì bác bắt nó ngủ, đừng quậy!”, ông Kèn dặn. Ông cụ phân bua một hồi, hỏi xin điếu thuốc rồi về. Ông Kèn nhìn theo cái bóng liêu xiêu của ông cụ, quay sang nói với tôi: “Thằng con hư đốn, mà ông ấy cứ bênh chằm chặp”.Thiếu học thì khổ Ông Kèn nhớ lại: “Khi chuyển về Lại Tân, dân tứ xứ phức tạp. Trong thôn hay xảy ra chuyện xích mích, nhất là đám thanh niên mù chữ lêu lổng, mỗi lần chúng đánh nhau, bị Công an mời lên làm việc, phải lắng nghe chúng nó tường trình, cặm cụi viết giúp cho cả chục đứa!”… Hồi thôn mới thành lập, gần 95% người dân lớn tuổi trong thôn không biết chữ. Đụng đến giấy tờ đều nhờ ông Kèn viết, họ điểm chỉ vào. Ngôi nhà ông Kèn trở thành “văn phòng” soạn thảo giấy tờ, đơn thư miễn phí cho dân. Ban đầu ông phải học cách viết từng loại đơn cho đúng. Giờ trở thành chuyên nghiệp, người dân đến trình bày, ông lắng nghe, viết ngay một mạch. Bà Lan bán bún bò, nhà sát bên nhà ông Kèn nói: “Ai cũng quý ông ấy, vui vẻ giúp đỡ mọi người, không chút khó chịu”. Ông Kèn bảo: “Thiếu học thì khổ mãi!”. Anh Nguyễn Quê, một ngư dân lái ghe đua giỏi nhất tỉnh Thừa Thiên Huế, hàng xóm của ông Kèn góp chuyện: “Tên của bọn trẻ trong thôn đi học mẫu giáo đến 95% do ông Kèn đặt. Dân vạn đò trước đây sinh nhiều con. Làm giấy khai sinh cứ gọi đại cu anh, cu em, bé chị, bé em, cu út, bé út. Thậm chí đông con, không nhớ tên khai sinh của đứa nào. Bây giờ, họ nhờ ông Kèn đặt tên, chọn cho con những cái tên đẹp”. Thầy giáo Nguyễn Minh Thắng, Trung tâm GDTX Phú Vang cho biết: “Ông Kèn rất quan tâm đến sự học hành của con cháu. 3 năm nay, ông vận động mở được lớp xóa mù chữ cho người lớn, làm giấy khai sinh cho trẻ đến trường mẫu giáo và tiểu học”. Từng ấy năm làm Trưởng thôn, ông Kèn “khoái” chưng ở phòng khách nhiều Giấy khen, Bằng khen, Cờ thi đua. Tôi đề nghị chụp ảnh ông trước bức tường “thành tích” ấy, ông rất vui. Bây giờ đời sống ông Kèn tương đối ổn. Phụ cấp Trưởng thôn mỗi tháng được 1,1 triệu đồng; hằng đêm, ông dùng ghe gắn máy đuôi tôm đi đánh cá trên hạ lưu Sông Hương. Sáng về, vợ ông đem số cá đó ra chợ Phú Mậu bán. Khi tôi đến thăm, ngôi nhà ông Kèn đang được sửa sang bằng vốn vay từ Ngân hàng Chính sách Xã hội. Sau gần 40 năm cống hiến giúp dân vạn đò “an cư”, ông Trưởng thôn Võ Văn Kèn vẫn sôi nổi, nhiệt tình… quên cả tuổi già.Vũ Hào
