không phải món ăn làm cho từ những dòng... cà, “cà sóc” là tên gọi tiếng Bahnar bánh sầu riêng kem tươivới kiến vàng trộn đu đủ xanh, ớt chín và lá é - 1 món ăn dân dã, lạ mồm của đồng bào Jrai, Bahnar ở vùng “chảo lửa” bánh sầu riêng kem tươi Krông Pa và chốn núi rừng Kbang, Gia Lai. kiến vàng và trứng kiến được rửa sạch trước lúc khiến cho cà sóc - Ảnh: Tiến Thành Giữa trưa nắng gắt ở làng Leng, phố Tơ Tung, quận Kbang, tôi tự dưng thấy mấy người bò né xúm vòng quanh một người đàn bà Bahnar đang sàng sẩy thứ gì chậm tiến độ màu nâu đất mà từ xa nhìn y chang mùn cưa. “Chị Alếp đang sẩy kiến lửa làm cho cà sóc ấy. Ẳn ngon lắm”, anh Đinh Bli - cán bộ xã liền giảng giải. Lại sắp thì quả thực trên mẫu sàng tre là hàng vạn con kiến lửa bóng nhẫy cuộn vào nhau cộng trứng kiến non. từ khi đặt chân lên Tây nguyên, tôi đã nghe và thử nếm đặc sản muối kiến lửa ở vùng chảo lửa Krông Pa nhưng đây là lần trước tiên được chứng kiến cảnh người đồng bào sơ chế kiến lửa. 1 cảm giác tò mò, ham thích và lạ lẫm. Theo Bli, mùa khô là mùa săn kiến vàng vì kiến làm cho tổ hồ hết. Và ở làng Leng, với thể tìm thấy tổ kiến vàng trên bất cứ cây mít, cây trứng cá... nào. “Kiến vàng mùa này rất béo, sạch sẽ và thơm hơn so mang mùa mưa”, Bli vừa cười, vừa đề cập rồi đưa tay bốc lên một nhúm kiến cho vào miệng. “Ôi thơm lắm. Cứ thử đi, ăn kiến sống cũng ngon lắm!”. Câu kể của Bli làm tôi tò mò và cũng thử một nhúm. Vị chua chua thanh thanh đọng trên đầu lưỡi, rồi tan dần thành vị ngọt ở cuống họng. Giữa trưa chị Đinh Thị Alếp sàng sẩy kiến lửa để chế biến món cà sóc - Ảnh: Tiến Thành “Cà sóc” kiến vàng trộn có lá é sẽ nâng cao thêm vị bùi cho món ăn - Ảnh: Tiến Thành Theo lời chị Đinh Thị Alếp thì kiến vàng với thể chế biến ra phần nhiều món ngon. Nào là canh kiến lửa, kiến lửa rang trộn có lá é, muối ớt ăn cùng cơm hay chấm thịt bò khô. “Nhưng món thuần tuý mà cả làng mình người nào cũng đều thích là cà sóc” - chị Alếp kể. Rồi, chị nhanh tay gọt trái đu đủ xanh, bào thành sợi nhỏ trộn có kiến lửa còn sống, sau ngừng thi côngĐây sử dụng chày giã thật nhuyễn. Để thêm độ bùi của món ăn, chị còn cho phổ thông ớt tươi và lá é. Chưa đầy 10 phút chế biến, đã mang ngay một tô “cà sóc” bày trước mặt mọi người. Và theo thói quen ăn uống ở đây, ai cũng đều sử dụng tay bốc từng nhúm để thưởng thức. với thể cảm nhận rất rõ cái vị chan chát của đu đủ hòa sở hữu vị chua thanh của kiến vàng, vị cay xè của ớt và vị thơm bùi của lá é. Bốc 1 nhúm lần trước tiên ăn thử, thực khách cứng cáp sẽ muốn bốc lần hai, rồi lần ba, lần bốn… cho tới lúc cái tô nhựa trống trót lọt. Điều thú vị của món cà sóc, theo Bli, là chỉ ăn vào buổi trưa. “Vì sau khi lên rẫy mệt mỏi, hay các cuộc hội hè ở buôn làng, món cà sóc kiến vàng có thể giải nhiệt, giải rượu rất hiệu quả”, anh nhắc. Quả tự nhiên thật kỳ diệu, đã sản sinh ra loại món khoái khẩu đậm chất hoang dại cho đồng bào ở chốn đại nghìn Đông Trường Sơn này.
